ABD’de kızamık salgını büyüyor: Dünya genelinde durum ne?

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Batı Teksas kırsalındaki bir salgında hastalığa karşı aşılanmamış bir çocuğun hayatını kaybetmesinin ardından 2015’ten bu yana kızamıktan ilk ölümünü kaydetti.

Normalde ABD’deki vakaların çoğu denizaşırı seyahat eden kişiler tarafından ülkeye getiriliyor. Teksas eyalet yetkilileri, şu ana kadar 124 vaka, komşu New Mexico ise dokuz vaka bildirdi.

Uzmanlar COVID-19 salgınından bu yana dünya genelinde kızamık aşılama oranlarının azaldığına dikkat çekiyor. ABD’de çoğu eyalet, küçük çocuklar için toplumları kızamık salgınlarına karşı korumak için gerekli olan yüzde 95 aşılama eşiğinin altında.

Geçtiğimiz yıl ABD’de görülen kızamık vakaları, 2023 yılı toplamının neredeyse iki katına ulaşarak, bir zamanlar yaygın olan önlenebilir çocukluk virüsüne ilişkin endişeleri artırdı.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) web sitelerinde “Kızamık her yerde bir tehdittir,” diyor.

İşte küresel kızamık durumuna kısa bir bakış:

ABD dışında kızamık salgınları yaygın mı?

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ – WHO) göre, 2023 yılında tahmini olarak 10,3 milyon kişi kızamığa yakalandı ve bunların 107.500’ü hayatını kaybetti. Ölenlerin çoğu aşı olmamış kişiler ya da beş yaşından küçük çocuklardı.

Vakalar en çok Afrika, Orta Doğu ve Asya’nın gelir düzeyi düşük ve sağlık hizmetlerinin yetersiz olduğu bölgelerinde görüldü.

Kızamığın büyük ölçüde ortadan kaldırıldığı yerlerde vakalar diğer ülkelerden gelen yolcular tarafından yayıldı.

2023’te aralarında Hindistan, Endonezya, Rusya, Yemen ve Irak’ın da bulunduğu 57 ülkede büyük salgınlar görüldü. Demokratik Kongo Cumhuriyeti, o yıl 311.500 enfeksiyonla en fazla vakanın görüldüğü ülke oldu.

Avrupa’da kızamık vakaları ne kadar yaygın?

DSÖ’ye göre, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Avrupa’da da son yıllarda kızamık vakalarında “önemli bir artış” yaşandı.

2024’ün ilk üç ayında, DSÖ Avrupa bölgesindeki 53 ülkenin 45’inde toplamda yaklaşık 57.000 vaka ve dört ölümle sonuçlanan kızamık vakası bildirildi.

Öte yandan İngiltere, 2024 yılında 2.911 kızamık vakasını teyit ederek, 2012’den bu yana yıllık olarak kaydedilen en yüksek vaka sayısına ulaştı.

DSÖ Avrupa Direktörü Hans Kluge, “Bir kızamık vakası bile acil bir eylem çağrısı olmalı,” dedi.

Aşıların etkisi nedir?

Dünya genelinde çocukluk dönemi aşılama oranı, kısmen pandemi nedeniyle bağışıklama ve sağlık hizmetlerinde yaşanan aksamalar nedeniyle son yıllarda düşerek 2019’daki yüzde 86 seviyesinden 2023’te yüzde 83’e geriledi.

DSÖ, aşıların daha fazla insana ulaştırılmasına yönelik çabalar arttıkça, aşılamanın 2000-2023 yılları arasında dünya çapında 60 milyondan fazla ölümün önlenmesine yardımcı olduğunu tahmin ediyor.

Aşı 1963 yılında kullanılmaya başlanmadan önce, büyük salgınlar yılda yaklaşık 2,6 milyon kişinin ölümüne neden oluyordu.

Bağımsız uzmanlar 2016 yılında Amerika kıtasını endemik kızamıktan ari ilan etmişti ancak Brezilya ve Venezuela’daki kızamık salgınları nedeniyle bu statü 2018 yılında kaybedildi. Uzmanlar, aşılama oranlarındaki düşüşün hastalığın tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik çabaları baltaladığını belirtiyor.

DSÖ, kızamığın çok bulaşıcı olduğunu ve salgınları önlemek için yüzde 95 bağışıklık gerektiğini ifade ediyor. Başka bir deyişle, kızamık, bağışıklığı olmayan 10 kişiden yaklaşık 9’una bulaşıyor.